తతః శంఖాశ్చ భేర్యశ్చ పణవానకగోముఖాః ।
సహసైవాభ్యహన్యంత స శబ్దస్తుములోఽభవత్ ।। 13 ।।
తతః — ఆ తరువాత; శంఖాః — శంఖములు; చ — మరియు; భేర్యః — భేరీలు; చ — మరియు; పణవ-ఆనక — డోళ్ళు - ఢంకాలు; గో-ముఖాః — కొమ్ము వాద్యములు ; సహసా — అకస్మాత్తుగా ఒక్కపెట్టున; ఏవ — నిజంగా; అభ్యహన్యంత — పెద్దగా మ్రోగినవి; సః — ఆ యొక్క; శబ్దః — శబ్దము; తుములః — భయానకముగా; అభవత్ — ఉండెను.
Translation
BG 1.13: ఆ తరువాత శంఖములు, డోళ్ళు, ఢంకాలు, భేరీలు, కొమ్ము వాద్యములు ఒక్కసారిగా మ్రోగినవి, అవన్నీ కలిసిన శబ్దం భయానకముగా ఉండెను.
Commentary
యుద్దానికి భీష్ముడి ఉత్సాహాన్ని గమనించిన కౌరవ సైన్యం కూడా ఉత్సాహవంతులై రణగొణ ధ్వని చేసారు. 'పణవ' అంటే ఢంకాలు, 'ఆనక' అంటే డోళ్ళు/ఢంకాలు మరియు 'గో-ముఖ' అంటే కొమ్ము వాద్యములు. ఇవన్నీ వాద్య పరికరములే, వీటన్నిటీ ఒక్కుమ్మడి శబ్దం దిక్కులు పిక్కటిల్లేలా ఉన్నది.